ย้อนรอยอดีต นโยบายเศรษฐกิจไทย
นโยบายเศรษฐกิจไทย ที่มีประสิทธิผลและมีส่วนช่วยเสริมสร้างความแข็งแกร่งของประเทศไทย มีอยู่ หลายนโยบาย แต่จะขอยกตัวอย่างในที่นี้ 4 นโยบาย โครงการ ด้วยกัน ได้แก่
1. นโยบาย “น้ำไหล ไฟสว่าง ทางสะดวก”: ชื่อนโยบายคุ้นหูที่บ่งบอกในตัวเองอยู่แล้วว่าเป็นเรื่องเกี่ยวกับการ ลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานของเศรษฐกิจ โดยเฉพาะการสร้างระบบสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานให้มีความเจริญไป ทั่วเมืองและชนบท ภายใต้แผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ ฉบับที่ 1 (พ.ศ. 2504 – 2509) ซึ่งภายหลังเปลี่ยนเป็น ”แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ” และเป็นแม่แบบของแผนอื่น ๆ เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน
2. โครงการพัฒนาพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลตะวันออก (Eastern Seaboard): เป็นโครงการพัฒนาพื้นที่ จังหวัดชลบุรี ระยอง และฉะเชิงเทราให้เต็มไปด้วยนิคมอุตสาหกรรม ซึ่งเป็นช่องทางเข้าออกสำคัญในการส่งสินค้าทางทะเล และสามารถเชื่อมต่อกับแหล่งจ้างงานและวัตถุดิบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ถือเป็นโครงการต้นแบบในการพัฒนา Eastern Economic Corridor หรือ EEC ในปัจจุบันนั่นเอง โครงการนี้เกิดขึ้นใน พ.ศ. 2525 ตั้งแต่สมัยพลเอกเปรม ติณสูลานนท์เป็นนายกรัฐมนตรี ภายใต้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 5 (พ.ศ. 2525 – 2529) ทั้งนี้ Eastern Seaboard เป็นหนึ่งในปัจจัยที่ทำให้ GDP ของไทยในช่วงระยะเวลา 10 ปี คือตั้งแต่ปี 2528 ถึง 2538 มีอัตราการเติบโตอย่าง ก้าวกระโดด และมีการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศในปริมาณมหาศาล
3. การแปรรูปรัฐวิสาหกิจ: หลังจากช่วงวิกฤตต้มยำกุ้งปี 2540 หนึ่งในมาตรการที่เห็นผลในการฟื้นฟูเศรษฐกิจ ได้ชัดเจนคือ การแปรรูปรัฐวิสาหกิจ ตามการออกพระราชบัญญัติทุนรัฐวิสาหกิจ พ.ศ. 2542 ในรัฐบาลสมัย คุณชวน หลีกภัย (อันที่จริงเคยถูกระบุไว้ตั้งแต่แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 5 แต่ไม่ได้มีการ ดำเนินการอย่างจริงจัง) ซึ่งต่อมามีหลายรัฐวิสาหกิจที่ดำเนินการสำเร็จ สร้างผลกำไรให้รัฐบาลมีรายได้เพิ่มขึ้น และทำให้เกิดประสิทธิภาพในการดำเนินงานสูงขึ้น (แม้จะมีบางรายเกิดปัญหาขาดทุนและต้องเร่งปรับ โครงสร้างการดำเนินธุรกิจต่อไป)
4. การเปิดเสรีการบิน: นโยบายนี้ได้ปรากฎให้เห็นชัดในสมัยคุณทักษิณ ชินวัตร ประมาณปี พ.ศ. 2547 เพื่อมุ่ง ส่งเสริมให้สายการบินต่างชาติสามารถขยายบริการมายังจุดต่าง ๆ ในไทยได้มากขึ้น ขณะเดียวกันก็สามารถ ขนส่งผู้โดยสารออกจากไทยไปยังประเทศที่สามได้มากขึ้นด้วย หากไม่นับกรณีอื้อฉาวที่เกิดการขัดกันแห่ง ผลประโยชน์ของผู้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีแล้ว นโยบายนี้ได้เปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ทางการบินโดยเพิ่มการ แข่งขัน สร้างประโยชน์ให้แก่การท่องเที่ยวไทยอย่างก้าวกระโดด และลดต้นทุนโลจิสติกส์ของประเทศได้มาก อย่างไรก็ตาม ทุกอย่างเปรียบเสมือนเหรียญสองด้าน มีด้านดีก็มีด้านเสีย การดำเนินนโยบายเศรษฐกิจก็ เช่นกัน อาทิ การพัฒนาโครงการ Eastern Seaboard ที่สร้างปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม ตลอดจนการเบียดบังสิทธิ ของประชาชนทั้ง 3 จังหวัดก่อนมาเป็นนิคมอุตสาหกรรม หรือการเปิดเสรีการบินที่อาจต้องพิจารณาประเด็นด้าน ความมั่นคงของประเทศอย่างระมัดระวังด้วย
ดังนั้น ภาครัฐจึงควรชั่งน้ำหนักระหว่างด้านดีกับด้านเสียในการ ดำเนินนโยบายต่าง ๆ อย่างรอบคอบ และให้เหมาะสมกับบริบทในแต่ละช่วงเวลา โดยสรุป เมื่อมองย้อนกลับไปในประวัติศาสตร์ จะเห็นได้ว่า ไม่ว่ายุคสมัยใด มักจะมีนโยบายเศรษฐกิจที่ เป็นดาวเด่นของยุคอยู่เสมอ และเป็นที่น่าสังเกตว่านโยบายที่เสริมความแข็งแกร่งให้กับเศรษฐกิจไทยอย่างยั่งยืน มักเป็นนโยบายในเชิงพัฒนาโครงสร้างเศรษฐกิจ ส่งเสริมการแข่งขันและยกระดับศักยภาพการผลิตที่ไม่ได้อิง กับผลลัพธ์ในระยะสั้นเท่านั้นครับ! นโยบายเศรษฐกิจไทย
อ้างอิงบทความจาก นายสุพริศร์ สุวรรณิก (2020) ย้อนรอยนโยบายเศรษฐกิจไทยในอดีต, Available at: https://www.bot.or.th/Thai/ResearchAndPublications/DocLib_/Article_09Nov2020.pdf (Accessed: 20 November 2020).
สรุปสาระสำคัญจาก ภูมิ
บทความอื่น ๆ : Economics & Finance Archives – (kamonnat-ai.com)